Komentarze - Zakładka II

O ile pełnomocnik strony (bądź strona) w zasadzie w każdej sytuacji procesowej zobligowani są doręczeniami decyzji określających, o tyle w przypadku (bardzo szczegółowym) decyzji ustalających można mówić o braku skuteczności doręczeń decyzji ustalających.

Poniżej załączam fragment z pisma procesowego.

1. Decyzje doręcza się stronie na piśmie. Tak stanowi przepis art. 211 ust. OP. Decyzję wysłano do pełnomocnika strony, który upoważniony był - zgodnie z treścią umowy do prowadzenia postępowania w sprawie postępowania kontrolnego. Z kolei bezpośrednio i wprost z zapisu art. 145 par. 2 ust. OP nie wynika aby pełnomocnik strony upoważniony był do wszelkiego rodzaju doręczeń, a nawet jeśli, to na pewno nie doręczeń decyzji ustalających. Strona taki stan prawny wywodzi z treści przepisu art. 21 par. 3 ust. OP. Ten stanowi, że jeżeli w toku postępowania podatkowego organ podatkowy stwierdzi, że podatnik nie zapłacił ... podatku... organ wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. Zatem przypadek decyzji określających jest jasny. Ustawa wyraźnie jednak określiła okoliczności obowiązywania normy - w postępowaniu podatkowym, zobowiązany nie zapłacił podatku - wówczas decyzja określająca. Ponieważ upoważnienie pełnomocnika do działania obejmowało sprawę podatkową, zatem wyłącznie w przypadku decyzji określających organ może doręczyć pełnomocnikowi decyzję. W przypadku decyzji ustalających jest to niedopuszczalne, co wynika z zestawienia powyższych przepisów. W tych faktycznych okolicznościach wyłącznie strona jest upoważniona do (otrzymywania) doręczeń decyzji ustalających. Podobne tok rozumowania znaleźć można w judykaturze. Doręczenie decyzji stronie z pominięciem ustanowionego pełnomocnika może być uznane za skutecznie dokonane, jeżeli nie wywołuje sla strony ujemnych skutków procesowych. (WSA w Bydgoszczy, wyrok z 11 maja 2005 r. w spr. I SA 130/05). Sąd w tamtej sprawie stwierdził, że ominięcie pełnomocnika może zostać uznane za uchybienie mniejszej wagi, z przyczyn braku ujemnych skutków procesowych dla strony. Idzie o to, że sąd stwierdził, że stosowanie wprost normy przewidzianej przepisem art. 145 par. 2 uzależnione jest od okoliczności procesowych. Skoro tak, to w tej sprawie okoliczności procesowe w zakresie podobnej, choć odwróconej sytuacji prawnej są dla strony niewątpliwie ujemne. Brak doręczenia jej, brak doręczenia pełnomocnikowi, powoduje dla strony ujemne skutki prawne, a więc w opinii bydgoskiego sądu zostały zachowane okoliczności uzasadniające odmowę uznania doręczenia za skuteczne. Jeśli tak, to chyba w tej sprawie sąd orzeknie podobnie. Niewątpliwie jednak istota sprawy sprowadza się do uznania doręczenia pełnomocnikowi strony upoważnionemu do prowadzenia postępowania podatkowego za skuteczne. Czym jest zatem prowadzenie postępowania podatkowego w ujęciu normatywnym. Wskazówką podstawową jest to nomenklatura aktu prawnego jakim jest Ordynacja podatkowa. Ta stanowi, że postępowanie podatkowe obejmuje cały Dział IV, a więc i decyzje podatkowe. Jednakże, zgodnie z charakterem prawnym konstytutywnym, decyzje ustalające tworzą zobowiązanie podatkowe z momentem doręczenia (art. 47 par. 1 ust. OP). Czy zatem, o ile pełnomocnik strony nie był wprost umocowany do doręczeń z zakresu postępowania podatkowego, należy uznać, że jego obowiązek bycia zastępcą procesowym posunięty jest do każdej sytuacji proceduralnej. Z cytowanego wyżej orzeczenia bydgoskiego sądu wynika wprost, że przepis art. 145 par. 2 korygowany jest o zasady bezpieczeństwa procesowego strony. Jeśli tak, to strona uważa, że doręczenie decyzji pełnomocnikowi nie było skuteczne. Po wtóre, treść pełnomocnictwa wskazywała wyraźnie, że obejmowało ono prowadzenie sprawy w postępowaniu z zakresu kontroli, a nie doręczenia decyzji ustalających. Nie można zatem wywieść, iż doręczenie decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, wbrew wyraznej treści umowy przedstawicielstwa, wbrew językowej wykładni przepisu 211 ust. OP i wbrew linii orzeczniczej w tym zakresie jest skuteczne. (Co więcej, podobnie w tym zakresie wypowiada się doktryna w postaci tezy 6 komentarza do art. 145 pióra B. Adamiaka i innych autorów ( Ordynacja podatkowa Komentarz 2003 Wydawn. Unimex Wrocław 2003 str. 533-534):
z przepisu art. 137 par 4 odsyłającego w kwestiach nieuregulowanych do przepisów prawa cywilnego wynika, że strona może swobodnie kształtować zakres działania pełnomocnika, a tym samym będzie możliwa taka sytuacja, w której pełnomocnik nie zostanie umocowany do przyjmowania pism przeznaczonych dla strony. Z samego faktu ustanowienia pełnomocnika nie zawsze będzie wynikała możliwość doręczania jemu wszystkich pism, których adresatem jest strona.) Tak właśnie sprawa ma się w tym konkretnym przypadku, gdzie brak było umocowania pełnomocnika do odbioru decyzji.

2. Tyle na gruncie doktryny i wykładni językowej powołanych przepisów. Na podobne wnioski naprowadza również wykładnia systemowa przepisów prawa. Skoro określenie zakresu reprezentacji wobec organów stosujących prawo ograniczone było do postępowania w zakresie kontroli podatkowej (zgodnie z przepisami Działu VI ust. OP), a dział ten nie zawiera przepisów ani o doręczeniach, ani o wydawanych decyzjach, a nakazuje na mocy przepisu art. 292 ust. OP stosować odpowiednio przepisy Działu IV ust. OP, z pominięciem rozdziału 13 dotyczącego decyzji, płynie stąd jednoznaczny wniosek, o prawnie niedopuszczalnej skuteczności doręczenia decyzji pełnomocnikowi strony, który umocowany był do innych niż decyzja rozstrzygnięć i postępowań.
Co więcej Reasumując całość, podstawowym wnioskiem z powyższego wywodu (pomijając kwestie ewentualnych ujemnych skutków procesowych dla strony) jest stwierdzenie, że organ podatkowy, który wydał decyzję i nie doręczył jej stronie ( doręczył ją nieumocowanej osobie) nie jest niązwiązany i nie funkcjonuje ona w obiegu prawnym ( dla por. uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 lutego 2004r., sygn. akt III SA/1895/02, niepubl.).